پرسش 20

بلوغ و نوجوانی پدیده ایست دو بعدی که : درونی و بیرونی. نوجوان بر اثر هیجانات ناشی از شور و شوق نوجوانی و گذر از دوران کودکی دوم و قدم به دوران سازندگی و خودشناسی مایل است که قدم های بعدی را بر قبلی رجحان داده و از تضاد و برخورد آنها هیجانات خاصی را به گونه ای متفاوت از خود بروز دهد.
اگرچه این بازتاب های بلوغ خوشایند والدین یا اطرافیانش نمی باشد ولی برای نوجوان نوعی استقلال و خودباوری و غرور می باشد. او از عوامل و تغییرات درونی خویش که معلول ذهن و اندیشه اش بوده پیروی می کند تا در سازمان دهی اندیشه اش موثر باشد.
از آنجایی که در مرحله ای از سازندگی قرار گرفته است که در آن تجربیات ضروری را بر حسب سن و موقعیت و شرایط اجتماعی اش شکل می دهد بنابراین برای نوجوان حائز اهمیت است که این دوران را به نوعی با اجتماعی بودن خود پیوند دهد.
از این جهت مایل است جامعه و پیرامونش او را کودک نپنداشته بلکه چون بزرگسالان وی را به بایز بگیرند و به رای و عقیده اش احترام قائل باشند. با اندکی توجه این حالت جوان ، مشخص و معلوم می گردد.
مثلا روزی که به پارک می روید مشاهده می کنید که بعضی از دختران و پسران با اسکیت یا با موتور و دوچرخه به چه اعمالی دست می زنند! حرکات آنان دقیقا برخاسته از هیجانات آنان می باشد که اگر فرزند جوانتان ساکت و بدون تحرک در جایی گوشه گیری کرد باید به فراست دریابید که از مشکلی رنج می برد و به دنبال چاره اندیشی است.
بحران ها و هیجانات دوران بلوغ ناشی از ارگانیسم جسمی و درونی است که با نوجوان عواملی چون ذوق ، علایق ، نگرش ، احساس و همچنین ارتباط با دیگران موجب بروز مشکلات جدیدی میشود که والدین و مربیان به علت عدم شناخت کافی از نوجوان به آن بحران یا عدم سازگاری اطلاق می کنند.
در حالی که بحران با هیجان تفاوت فاحش دارد هیجان ناشی از واکنش خوب و مثبت ولی بحران پدیده ایست که از عدم سازگاری و واکنش پرخاشگرانه اعتراض آمیز نشئت می گیرد.

نوجوان در دوران بلوغ تنها از نظر جسمی ، فیزیکی ، جنسی ، رشد غده ها و توانایی تولید مثل رشد نمی کند بلکه از نظر فکری و اجتماعی هم رشد پیدا می کند و (( من )) استقلال و خود بودن را پیدا می کند. بچه های حیوانات نیز از نظر امور فیزیکی و تولید مثل رشد می یابند ولی بچه هایشان را رها می سازند.

زیرا از جهت اندیشه و خلاقیت و جامعه پسندی رشد ندارند. بنابراین به نظر اینجانب آنچه در دوران بلوغ نوجوانان اهمیت ویژه دارد رشد روانی و اجتماعی اوست که باید مدنظر والدین و مربیان و دانشمندان قرار گیرد.
زیرا آنچه در این مرحله برای او هیجان یا بحران ساز می باشد عوامل بیرونی اوست نه هورمونهای جنسی و چربی و یا بزرگ شدن سینه و در آوردن موی ریش و سبیل.
مادر که دخترش را به جای پند و اندرز از ترس رابطه با پسری زندانی می کند ناخودآگاه این عمل را به او می آموزد یا او را کنجکاوتر و حریص تر می کند تا از هر موقعیتی برای این کار بهره گیرد.
زیرا نگرش شخصی او به زندگی و اجتماع و کشمکش های تعارضی ناشی از این آگاهی و سن دوران انقلابی و بحرانی است که هیجان را برای نوجوان رقم می زند .
از این جهت والدین باید با توجه به شرایط اجتماعی ، فرهنگی ، قومی و... هیجانات ناشی از دوران زندگی فرزندشان را شناسایی کرده و او را پسر یا دختر برادر یا عمویش مقایسه نکنند.
زیرا هرکس شخصیت ویژه ای دارد که عوامل چندی در ساختمان آن دخالت دارند و این مقایسه جز اینکه والدین را از هدف اصلی باز می دارد موجب می گردد که دوران بلوغ برای فرزندتان از بدترین دوران زندگی اش گردد. در حالی که دوران بلوغ بهترین و زیباترین و شکوفاترین دوران زندگی انسان است.
در این صورت دوران بلوغ و نوجوانی با تغییرات و کیفیات زیبا و پسندیده اش دقیقا مرحله ای تازه ای از زندگی فرزندان محسوب میشود که میتوان آن را پایان یک تحول و آغاز یک حالت جامعه پذیری دانست.
والدین و مربیان باید با صبر و شکیبایی با فرزندشان رفتار کنند به آنها اجازه ی معاشرت و دوستی داده ولی مراقبت لازم را مبذول دارند به سخنان و آرای آنان اهمیت داده و آنها را کودک دوره اول و دوم عمر ندانسته بلکه به چشم انسانی که دارای شعور خوب و بد می باشد نگاه کنند.
وی را در تصمیم گیری آزاد گذاشته و به او یاد دهند تا زمانی میتواند آزاد تصمیم بگیرد که به آزادی دیگران و خانواده لطمه نزند و موجبات انحراف وی را به وجود نیاورد. به نوجوان اجازه ی انتخاب بدهند و بگذارند او نیز گاهی برحسب اراده و مستقل و به دور از عبارت های آمرانه زندگی کند.
منبع : کتاب اینگونه فرزندتان را تربیت کنید
هیجانات دوران بلوغ و نوجوانی